Gelijk speelveld en verduurzaming

Blog door Laurine Bonnewits, Public Affairs Adviseur Industrie

Hoge kosten, groot risico op weglek

Onze leden willen investeren in elektrificatie, waterstof en circulaire productie. Maar de realiteit is dat de energiekosten in Nederland twee tot drie keer hoger liggen dan in buurlanden. Daarbij komen een nationale CO₂-heffing boven op het ETS, hoge netwerkkosten en een trage uitrol van infrastructuur. Het Planbureau voor de Leefomgeving waarschuwde al in 2021 voor carbon leakage: productie die verdwijnt naar landen met lagere kosten vaak in combinatie met lagere milieu standaarden, terwijl de uitstoot wereldwijd juist stijgt.

Het is geen theoretisch risico. Bedrijven stellen investeringen uit of kiezen ervoor om nieuwe fabrieken elders te bouwen. Al sinds 2024 zien we een stroom van berichten van bedrijven in de chemie, metaal en andere energie intensieve sectoren over dalende investeringen, stilleggingen en zelfs sluitingvan bedrijven.  Daarmee verliezen we niet alleen banen en belastingopbrengsten, maar ook de kans om verduurzaming hier in Nederland vorm te geven. De milieudruk verschuift want we blijven wel consumeren maar bestellen alles in het buitenland. 

Wat er nu nodig is

Een nieuw kabinet moet kiezen voor een eerlijk speelveld en voorspelbaar beleid. Dat vraagt om:

• Verleng de Indirecte Kosten Compensatie (IKC) regeling waardoor onze bedrijven hetzelfde betalen voor CO2 emissie als bedrijven in de buurlanden tot 2030. .
• Schaf de nationale CO₂-heffing af boven op de Europese heffing die bedrijven ook al betalen. Het kabinet moet  de aangenomen moties van de Tweede Kamer gewoon uitvoeren.
• Verlaag de energiebelasting voor grootverbruikers zodat een gelijk speelveld ontstaat en investeren in verduurzaming aantrekkelijk blijft.
• Versnel de aanleg van energie-infrastructuur en spreid de 195 miljard aan netkosten via publieke financiering (amortisatie) over een hele lange periode 

Deze maatregelen zijn geen subsidies of cadeautjes, maar investeringen in brede welvaart. Elke euro die wij in innovatie steken, levert bijna zes euro aan BBP-groei op.

Halfgeleiders laten zien wat er op het spel staat

Nederland heeft met haar industrie variërend  van energie intensieve bedrijven tot en met high tech bedrijven zoals ASML een unieke positie in de wereld. Het is de basis voor ons verdienvermogen en welvaart. Maar zonder voldoende technisch talent, betaalbare energie en snelle vergunningverlening verliezen we die voorsprong. Hetzelfde geldt voor andere sleuteltechnologieën, van energietechnologie tot medische en defensietechnologie.

Daarom pleiten wij ook voor de oprichting van een Nationale Investerings- en Innovatiebank. Daarmee kan Nederland, net als Duitsland en Frankrijk, tientallen miljarden aan privaat en Europees kapitaal mobiliseren voor industriële opschaling, cleantech en sleuteltechnologieën.

Samen naar de kopgroep

De boodschap van de technologische industrie is helder: zonder eerlijk speelveld geen groene industrie. Als we de komende jaren blijven dralen, verliezen we marktaandeel, innovatiekracht en strategische autonomie. Maar als we nú kiezen voor stabiel beleid, investeren in een gelijk speelveld en versneld verduurzamen, dan kan Nederland weer terug naar de Europese kopgroep.

De verkiezingen bieden een kans om hiervoor het juiste te doen. Wij roepen de politiek op om die kans te grijpen, voor een duurzame economie, sterke industrie en brede welvaart.