1. FME
  2. STANDPUNTEN

Technisch talent: randvoorwaarde voor elke transitie

Standpunt

Arbeidsmarkt en Onderwijs

Meisje techniek

Nederland staat voor enorme maatschappelijke uitdagingen. Alleen de technologische industrie kan hier het verschil maken: met slimme en innovatieve oplossingen voor het woningtekort, de energietransitie, de voedselvoorziening, mobiliteit en zorg. Maar zonder mensen met de juiste technologische en digitale vaardigheden blijven deze oplossingen steken in ideeën of prototypes. Jaarlijks zijn tienduizenden extra technici nodig om de noodzakelijke transities te realiseren. Ondanks een toename van het aantal mensen met een technisch beroep, stonden er in het eerste kwartaal van 2025 nog altijd 78.500 technische vacatures open. Door demografische ontwikkelingen neemt de instroom van jongeren in het bèta-technisch onderwijs af, terwijl tegelijkertijd de vergrijzing de sector uitholt. Het risico: vertraging van cruciale innovaties, verlies aan concurrentiekracht en een rem op onze strategische autonomie.

Daarom moet de arbeidsproductiviteit omhoog. Dat vraagt om een grootschalige transitie naar Smart Industry, waarbij technologische en digitale innovaties zoals verdergaande automatisering en robotisering worden ingezet om werk slimmer, efficiënter en aantrekkelijker te maken. Inclusieve technologie biedt bovendien kansen om mensen met afstand tot de arbeidsmarkt mee te laten doen en vergroot de duurzame inzetbaarheid van werknemers.

Maak van het oplossen van de arbeidsmarktproblematiek in de techniek en technologische industrie een absolute topprioriteit. Wanneer dit niet gebeurt, schaadt dit de welvaart en het welzijn van Nederland en heeft het grote impact op alle sectoren.

Onze prioriteiten

Stimuleer een Leven Lang Ontwikkelen (LLO)

Vakmensen leren het liefst praktijkgericht op de werkvloer. Het publieke onderwijs heeft hier nog onvoldoende aandacht voor. Maak scholing flexibeler, praktijkgerichter en relevant voor de arbeidsmarkt. Richt publieke middelen voor LLO meer op de vraag vanuit sectoren en vakmensen zelf, en minder op formeel onderwijsaanbod. Betrek brancheorganisaties nadrukkelijker bij de inrichting van programma's.

Onderwijs Technisch

Veranker technologie en techniek in het funderend onderwijs

Breng leerlingen vroeg in contact met technologie en techniek. Zet in op structurele verankering van Wetenschap & Technologie binnen het primair en voortgezet onderwijs, ondersteun scholen bij de implementatie en versterk de competenties van leerkrachten om techniekonderwijs aantrekkelijk en laagdrempelig vorm te geven. FME heeft hier samen met een aantal PABO’s zeer succesvolle pilots mee gedaan en zou hier ook graag meer aandacht voor zien vanuit het ministerie van OCW.

Verlaag de drempels voor technische vervolgopleidingen

Technische opleidingen zijn duur om aan te bieden, verhoog daarom de bekostiging in het mbo, hbo en wo en verlaag het les- en collegegeld. Schaf numerus fixus af bij technische studies in het wo en overweeg het invoeren ervan bij mbo-, hbo- en wo-opleidingen met lage arbeidsmarktrelevantie. Neem drempels weg zoals beperkte flexibiliteit tussen niveaus van opleidingen.

Maak hybride docentschap structureel mogelijk

Stimuleer de inzet van meer hybride techniekopleiders: Zo krijgt het onderwijs toegang tot een bredere groep mede-opleiders met actuele praktijkervaring. Daarvoor moeten onderwijsinstellingen wel leren omgaan met deze professionals in hun teams – bijvoorbeeld door te denken in teambevoegdheden en flexibele aanstellingsvormen die hybride inzet mogelijk maken. Bied fiscale voordelen, zoals btw-vrijstelling, aan bedrijven die professionals beschikbaar stellen als mede-opleiders. Stimuleer daarnaast de oprichting van regionale matchingsplatforms om vraag en aanbod structureel beter op elkaar aan te sluiten.

Ontwikkel een vakkrachtenregeling voor mbo-niveau

Reguleer de arbeidsmigratie voor specifieke beroepen waar geen binnenlands aanbod voor is. Ontwikkel een vakkrachtenregeling voor tekortsectoren zoals techniek, gericht op gereguleerde instroom en directe maatschappelijke bijdrage.

Pas de screeningswet kennisveiligheid proportioneel toe

Bescherm echt sensitieve technologieën, maar voorkom onnodige drempels voor internationale onderzoekers en studenten om zo de instroom niet in gevaar te brengen. Beperk de toepassing van de screeningswet tot een scherp gedefinieerde lijst en voorkom dat Nederland zich uit internationale R&D-ecosystemen drukt.

Implementeer de Crisisregeling Personeelsbehoud met brede scope

Zorg dat de regeling ook inzetbaar is bij verstoringen in de internationale ketens, zoals handelsboycots of chiptekorten. Zo kunnen bedrijven personeel behouden in tijden van tijdelijke vraaguitval, zonder kennis en innovatiekracht te verliezen.

werken

Behoud toegang tot internationaal talent

Zonder voldoende nationale instroom blijft internationaal talent noodzakelijk. Behoud de aantrekkelijkheid van Nederland en draai de recente versobering op 30%-regeling terug, en voorkom dat een rem op internationalisering in het hoger onderwijs leidt tot verlies van cruciaal arbeidspotentieel. De stayrate onder buitenlandse technisch afgestudeerden is met 40% significant.

Publicaties

Bekijk alle publicaties

Standpunten nieuws

FME Belangenbehartiging

Meer weten? Neem contact op

i 300

Arbeidsmarkt en Onderwijs

Meer binnen dit onderwerp

Demografische ontwikkelingen, een gespannen arbeidsmarkt en een dalende arbeidsproductiviteit zorgen ervoor dat onze welvaart onder druk staat. Digitalisering en technologisering van werk vragen nieuwe vaardigheden van medewerkers en er is een mismatch tussen aanbod van skills en de behoefte bij bedrijven.

Sluiten